Widziałem ostatnio oryginalną mapę świata. Poszczególne kontynenty oznaczone były trzema kółeczkami. Umieszczono je w porządku pionowym. Przy owych kółkach liczby od 1 do 3. W kółkach zaś... nazwy głównych problemów, przed którymi stoją państwa danego kontynentu. Doprawdy pasjonująca mapa globu. A zamieścił go „Newsweek”. Oczywiście ten amerykański. Tenże tygodnik wychodzący w USA poluje na wyzwania i problemy, przed którymi stoi świat. Ten „Newsweek”, który wychodzi w Polsce poluje na PiS i Kaczyńskiego. Ten pierwszy bywa ciekawy. Ten drugi jest najzwyczajniej w świecie nudny.
Ów przewodnik po współczesnych „plagach egipskich” rożni się w zależności od kontynentu. U nas, „w rodzinnej Europie”, na Starym Kontynencie problemem nr 1 jest wzrost gospodarczy. Wyzwanie nr 2 to bezrobocie wśród młodzieży. Wreszcie ból głowy nr 3 to, co dość oczywiste, „relacje UE-Rosja”, jak to określono. Po sąsiedzku, w Azji, mapa problemów wygląda zupełnie inaczej. Pierwsze miejsce zajmują „napięcia geopolityczne”. Potem idą „strukturalne reformy ekonomiczne”. Wreszcie, na ostatnim miejscu, pomieszczono problemy wynikające z zarządzaniem wielkimi miejskimi aglomeracjami: Azja się dusi, zwłaszcza Azja w wielomilionowych molochach Chin, Japonii, Indii, Korei Południowej.
Drugi sąsiad Europy, ten poniżej czyli Afryka to kontynent, gdzie dystans do świata Zachodu czyli „Północy” powiększył się od czasów kolonialnych! Kiedy „Czarny Ląd” był zależny od „białych”, jego rozwój ekonomiczny był szybszy niż obecnie, gdy jego mieszkańcy sami sobie są „sterem, żeglarzem, okrętem”. Ale Afryka jest zróżnicowana. Jednak inne są problemy Afryki Północnej, Maghrebu, tej najbardziej zeuropeizowanej części tego kontynentu, a inne odleglejszej geograficznie i cywilizacyjnie części Afryki, powiedzmy, niearabskiej czy też „właściwej”. W tej drugiej dużo większej części Afryki problem numer 1 to edukacja (!). Na miejscu drugim jest zarządzanie. To akurat widać, słychać i czuć. Trzeci kłopot to poważny brak infrastruktury. Skądinąd te cyferki: 1, 2, 3 to rzecz umowna. Akurat problem totalnego braku infrastruktury w Afryce może być traktowany jako problem najgłówniejszy z głównych, wręcz problem cywilizacyjny. Równie dobrze zresztą za największe wyzwanie Afryki może być uznany jednak głód, a obecnie jednym z głównych jest epidemia eboli.
W Ameryce Południowej największą plagą jest korupcja. Na drugim miejscu to samo, co uznano za największy problem w Afryce – czyli edukację. Na miejscu trzecim są nierówności społeczne. Nad Ameryką Łacińską, u góry, znajduje się Ameryka Północna z problemami zupełnie innymi poza jednym. Tak, oczywiście chodzi o nierówności społeczne, które uznano za „problem numer jeden”. Zaraz po tym zmiany geopolityczne. To akurat nie dziwi w sytuacji najsilniejszego państwa w świecie, które jest „trendsetterem” wszelkich nowych tendencji i wyzwań w polityce międzynarodowej. Na trzecim miejscu na liście największych problemów uznano ‒ co może wydać się nieco kontrowersyjne ‒ „zmiany klimatyczne”. Są tacy, którzy w ogóle kwestionują efekt „globalnego ocieplenia”. Ale na pewno można polemizować czy to akurat jest na tym bogatym kontynencie „problem numer trzy”. Kontrowersyjna rzecz z tymi tendencjami (lub ich brakiem) klimatycznymi, skoro akurat USA nie chcą wpisać się ‒ podobnie jak Indie, Chiny czy Brazylia ‒ w ostre regulacje proekologiczne proponowane czy narzucane przez Unię Europejską.
Co kraj ‒ to obyczaj. Co kontynent ‒ to problem. Choć akurat z tymi, które zdiagnozowano w Europie trudno się nie zgodzić. Można się tylko zastanawiać czy trudne „relacje UE-Rosja” nie powinny być jednak wyżej, nad „wsparciem wzrostu gospodarczego i innowacji” oraz „bezrobocia wśród młodzieży”.
Proszę docenić, że nie napisałem nic o świętych krowach z PKW. Ani słowa ‒ poza dowcipem: „Przychodzi szef PKW do psychiatry. ‒ Co Panu dolega? ‒ Prześladują mnie głosy”… .
*felieton ukazał się w „Gazecie Polskiej” (26.11.2014)
